Hardlopen doe je met je lijf en je hoofd. Je benen dragen je voort, maar je hoofd bepaalt of je doorgaat, doorbijt en de pijn verdraagt. Wat zeg je dan tegen jezelf? Psychologisch onderzoek helpt de hardloper.
Tijdens een wedstrijd of zware heuveltraining gaat het om mantra’s: tegen jezelf blijven herhalen dat je nog een stap, nog een stap en nog een stap moet zetten. Dat wandelen of opgeven geen optie is. Dat je er bijna bent en dat het vast gaat lukken. Dat moet je wel precies verwoorden.
Wat zeg je niet?
Maar wat je precies tegen jezelf zegt is essentieel. Of beter gezegd wat je niet tegen jezelf zegt. Uit psychologisch onderzoek blijkt namelijk dat je vooral niet het woordje ‘niet’ moet zeggen. Dat betekent dus dat ‘niet-opgeven, niet-stoppen, niet-wandelen’ foute mantra’s zijn.
Denk niet roze olifant
Dat komt door het ‘roze-olifant-effect’. Als je met alle macht niet aan een roze olifant wilt denken, ga je automatisch aan een roze olifant denken. Je brein vindt het namelijk enorm lastig om het woordje ‘niet’ te begrijpen en denkt daardoor juist aan die roze olifant. Ga maar na: jij denkt er nu ook aan.
Gedachte naar gedrag
Dit effect geldt niet alleen voor gedachtes, het vertaalt zich ook naar gedrag. Bij rokers die willen stoppen met roken en heel hard ‘niet roken’ denken, mislukt de poging relatief vaak. Mensen die ergens niet-angstig van willen worden, voelen zich juist enorm gespannen. Of wat dacht je van mensen die proberen af te vallen. Dan is het ‘niet-snoepen’ geen goed adagium, want dan zit je voor je het weet met je handen in de droppot.
En bij wedstrijdstress?
Bij stress neemt dit effect nog eens flink toe. Bij een wedstrijd ben je vaak extra zenuwachtig. Je maakt heel wat stresshormonen aan. En als je dan ‘niet-stoppen’ eindeloos herhaalt, denkt je brein verlekkerd aan stoppen, zodat je voor je het weet aan het wandelen slaat. Zeg dan maar dag tegen die scherpe eindtijd.
Formuleer positief
Hoe moet het dan wel? Simpel: door je doelen positief te formuleren. Blijf ‘harder, harder, harder’, tegen jezelf zeggen. Denk ‘doorgaan’ of ‘kom op nou’. Zolang je brein daardoor maar denkt aan het verbeteren van je prestatie en niet in de verleiding komt om al te veel aan opgeven te denken.
So easy
En echt het werkt. Oefen het eens tijdens een training. Versnel een flink stuk en denk dan alleen maar dat het je zo makkelijk afgaat. Of loop een kilometer of twee langer, terwijl je tegen jezelf zegt dat het hartstikke makkelijk gaat. Met een beetje mazzel geeft je brein je lichaam dan deze opdracht. Doorzetten is dus helemaal niet moeilijk. Of wacht: fout geformuleerd. Doorzetten is dus hartstikke makkelijk.
