1:59:40 een geweldige teamprestatie

1:59:40. Wat je nog niet wist van deze fantastische prestatie. Over het weer, de hazen en het gewicht van Kipchoge.

Over de hele wereld volgden hardloopliefhebbers zaterdagochtend 12 oktober 2019 live de poging van Eliud Kipchoge om de marathon onder de 2 uur te lopen. He did it! In een fantastische 1:59:40.6.

Wat een geweldenaar.

Zijn wereldrecord (2:01:39, Berlijn 2018) is alleen niet scherper gesteld. De INEOS 1:59 Challenge in Wenen was geen wedstrijd, maar een experiment om te laten zien wat mogelijk is. De tijd wordt daarom niet officieel erkend door IAAF. Zonder de weergaloze prestatie van Eliud te kort te willen doen is het een teamprestatie van jewelste, van Eliud samen met zijn hazen, en van Eliud samen met het begeleidingsteam.

We denken wel dat het wereldrecord binnen afzienbare tijd scherper wordt gesteld. De laatste tijd wordt snel gelopen in marathons. Kenenise Bekele zat in Berlijn 2019 met 2:01:41 slechts 2 seconden boven het wereldrecord van Eliud Kipchoge.


Fotobijschrift: Ontwikkeling van de wereldrecords marathon door de jaren heen. De marathon afstand van 42,195 km is voor het eerst bij de Olympische Spelen 1908 in Londen gelopen.

41 hazen

Eliud kreeg hulp van vijf teams met elk zeven hazen die afwisselend een ronde in het Weense Prater-park Eliud uit de wind hielden. Zes atleten werden als reserve achter de hand gehouden. In het gezelschap hazen bevonden zich diverse wereldkampioenen. Een aantal kwam rechtstreeks van het WK atletiek in Doha. Een waar pacing dream team met 15 Kenianen, 7 Amerikanen, 6 Oegandezen en diverse andere nationaliteiten. In onze voorbeschouwing hebben we ze gepresenteerd.

De hazen liepen in een verrassende formatie. Bij de poging in Monza werd gelopen in een pijlpuntformatie. Nu was het een V-formatie. De captain van het team liep voor Eliud, met schuin links en rechts voor de captain 4 hazen. Links en rechts achter Eliud liepen de zesde en zevende haas.

Het wisselen van de teams ging steeds in twee fasen. Eerst wisselden de 4 hazen voor de captain. 100 meter verder wisselden de captain en de twee opsluiters achter Eliud.

Nike had het gezelschap voorzien van Nike ZoomX Vaporfly NEXT% schoenen. Volgens Nike zijn het de snelste schoenen die ooit zijn gemaakt. De hazen waren uitgerust met roze exemplaren. Eliud had witte aangemeten gekregen met een roze accent.

We zagen de Nederlandse atletenmanager Valentijn Trouw van het Nijmeegse Global Sports Communication van Jos Hermens steeds vlakbij de lopersgroep fietsen. Valentijn Trouw reikte steeds de bidons en gels aan en bewaakte zo de juiste momenten voor vocht- en energie-inname door Eliud.

Laser pacer car

In Monza ging een Tesla met een groot bord met tijdklok de groep voor. In Wenen is ook voor een emissieloze electrische auto gekozen. De Audi E-tron had een minder hoge opbouw en reed niet zoals in Monza 10 meter voor de groep uit, maar 15 meter. Dit omdat de luchtturbulentie van de auto anders een negatieve invloed op de luchtweerstand van de atleten heeft. Het informatiescherm voor de lopers was ditmaal achterop de auto geplaatst. De groep had zo de kilometertijden en de prognose van de eindtijd goed in beeld. Ook in Wenen werden vanaf de auto laserlijnen op het wegdek geprojecteerd als hulpmiddel voor de hazen om het juiste tempo aan te houden.

Op het wegdek waren lijnen getrokken waar tussen gebleven moest worden. Iets teveel naar links of rechts lopen zou al nadeel opleveren. De foto laat mooi zien hoe de formatie met het Eliud in hun midden eruit zag en waar het volgende team hazen zich opstelde voor de aflossing.


Fotobijschrift: Aflossing van de hazen. Eliud Kipchoge loopt in het wit.

Parcours

De start lag bovenop de Reichsbrücke over de Donau, op 178 meter boven zeeniveau. Vandaar ging het ongeveer over een lengte van een kilometer 13 meter omlaag naar het vlakke en rechte traject op de Hauptallee in het Prater-park. De rotonden Lusthaus en Praterstern vormden steeds het keerpunt. Deze 4,3 kilometer lange ronde werd negen keer gelopen.

Het hoogteverschil per ronde is niet meer dan 3 meter. De bochten van de keerpunten zijn met een bochtstraal variërend van 23 tot 350 meter heel ruim. Ter vergelijking, de IAAF schrijft voor een 400 meter atletiekbaan een bochtstraal van 35 tot 38 meter voor. De marathon Berlijn kent ongeveer 43 bochten, vaak om met een scherpe bocht de volgende weg van het parcours in te slaan.

Zelfs minimale hoogteverschillen en ruime bochten zijn nadelig voor de eindtijd. Het wetenschappelijk advies comité berekende dat het parcours in Wenen een nadeel van 5 seconden op de eindtijd betekende. Dat is niet veel, maar bij deze poging telde elke seconde.

Het wetenschappelijk advies comité heeft hier een interessant artikel over gepubliceerd. Ze hebben het tijdverlies berekend aan de hand van zuurstofbehoefte. Ze hadden zich moeite kunnen besparen door vermogensberekeningen te maken, zoals te vinden is in onze boeken Hardlopen met Power! en The Secret of Running.

Een ander verschil met Monza was dat er nu publiek welkom was langs het parcours. Eliud moet zich gedragen hebben gevoeld op de aanmoedigingen.

Het weer

We weten dat Wenen is gekozen vanwege het doorgaans stabiele weer in deze periode van het jaar. Om verzekerd te zijn van goede weersomstandigheden kon de poging een of meerdere dagen worden uitgesteld. Pas twee dagen van tevoren kwam de bevestiging dat de poging op 12 oktober 2019 zou plaatsvinden. Het starttijdstip 08:15 uur volgde een dag van te voren.

Het weer bleek inderdaad ideaal. Het was wel een beetje heiig met een luchtvochtigheid van 96%. Onderweg vielen ondanks de 10% kans op regen nog een paar druppels. Met een gemiddelde van 9°C was de temperatuur voor eliteatleten ideaal. Voor de luchtdruk noteerden we een nette niet hoge en niet lage 1020 hPa. Met een noordoostelijke 1 m/s wind was het windstil te noemen. Er bewoog geen blaadje aan de bomen. Het laatste zuchtje wind werd weggenomen door de hoge bomen in het Praterpark.

2:50 per km

Het was een genot om Eliud met een heel efficiënte loopstijl te zien lopen. Zijn benen en armen werkten. Zijn bovenlichaam bewoog niet meer dan nodig. Eliud verspeelde overduidelijk geen calorie aan onnodige lichaamsbewegingen. Om onder de 2 uur te blijven moest Eliud met zijn hazen gemiddeld 2:50/km lopen. Dit lukt met ongelooflijke nauwkeurigheid. Tot en met de 40ste kilometer ging de snelste kilometer in 2:48 en de langzaamste in 2:52.

Waarschijnlijk ligt de oorzaak van deze kleine variaties bij de auto. Valentijn Trouw vertelde ons dat het een hele uitdaging was om de auto met de juiste snelheid te laten rijden.

In kilometer 41 verliet de laser pacer car het parcours en viel het tempo terug naar 2:54. Tot dat moment had Eliud zich als een machine aan zijn opdracht gehouden. Daarna ging hij los. De laatste kilometer perste hij er een eindsprint uit in een ongelooflijke 2:40/km. Euforisch liep hij de laatste meters alleen naar de finishlijn.

Na de finish had Eliud nog volop energie om met de Keniaanse vlag rond te rennen, felicitaties in ontvangst te nemen, en voor talloze fotomomenten en interviews. Wat een bijzonder mens!

Wat een fysiek vermogen, wat een lichamelijke fitheid, en bovenal over wat een mentale hardheid beschikt Eliud.

We zagen dat Eliud kort na de finish nog even op de weegschaal moest stappen. Als we het goed hebben gezien, woog Eliud na afloop iets meer dan 52 kg. Op internet vonden we dat Eliud een lengte heeft van 1,67 meter en 57 kg weegt. Zijn wedstrijd gewicht zal wel iets lager zijn geweest, maar zoals te verwachten was, heeft Eliud door de inspanning de nodige kilo’s aan vocht verloren.

Luchtweerstand: de sleutel van het succes

Het begeleidingsteam heeft zo weinig mogelijk aan het toeval heeft overgelaten. De formatie van de hazen zien we toch als meest bepalende factor voor het geweldige resultaat dat Eliud heeft neergezet. Met ons hardloopmodel hebben we hieraan gerekend en gekeken naar het verschil met zijn in Berlijn 2018 gelopen wereldrecord van 2:01:39.

Berlijn was een reguliere marathon. Daar liep Eliud ook met hazen, maar dat was een aantal dat van het begin af aan mee liep en na afgesproken afstanden uitstapte. Als Eliud alleen, dus zonder hazen die hem uit de wind houden zou lopen, taxeren we gezien zijn postuur zijn CdA luchtweerstandswaarde op 0,24 m2. In Berlijn had hij lange tijd voordeel van hazen. Dit leverde hem een voordeel op de luchtweerstand op van 20%, een CdA van 0,20 m2.

Als we er vanuit gaan dat zijn ADV-waarde (anaeroob drempelvermogen in Watts/kg) gelijk is aan dat van Berlijn omdat dit al het maximaal haalbare menselijke vermogen benadert, is de conclusie dat de open V-formatie in Wenen een CdA van 0,16 m2 opleverde. Dus liefst 25% minder dan Berlijn en 33% minder dan Eliud alleen zou hebben gelopen.

Het idee van de V-formatie is van de Amerikaan Robby Ketchell. Het hij heeft dat samen met de Eindhovense hoogleraar prof. Bert Blocken verder door ontwikkeld. In de windtunnel van de TU Eindhoven is de formatie met poppen geoptimaliseerd. We hebben bij ProRun al eens verwezen naar het werk van Bert Blocken in het artikel “Hoeveel sneller loop je met hazen en in een groepje?”

Het bijzondere van de V-formatie is dat deze verre van optimaal is voor de hazen. Maar daar ging het hier uiteraard niet om. De hazen konden regelmatig afgewisseld worden. Het grote doel was om Eliud maximaal uit de wind te houden. En dat is gelukt.


Fotobijschrift (Bart van Overbeeke): Een van de geteste opstellingen van lopers in de windtunnel van de TU Eindhoven. Eliud Kipchoge is uitgebeeld als de gele loper, de oranje lopers zijn de hazen.

Olympische Spelen 2020

Eliud wordt in november 35 jaar. We weten dat hij bij de Olympische Spelen 2020 in Tokio nog een keer wil schitteren. Mogelijk wordt dat meteen de afronding van zijn carrière. Op internet circuleren berichten dat Eliud wel eens ouder zou kunnen zijn. In Kenia worden de registers van de Burgerlijke Stand niet heel nauwkeurig bijgehouden.Hans van Dijk en Ron van Megen schreven het boek Hardlopen met Power!

De beste looptips en inspirerende artikelen elk vrijdag in je mailbox?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en mis niets!

Ha loper, graag even je aandacht. Op ProRun doen we dagelijks ons best om je te informeren, motiveren en inspireren. We bieden je handige tools, zoals de hardloopkalender, runlog en calculator.

Dit vraagt tijd en geld. Trakteer ons op een kop koffie en € 2,50. Iets meer mag natuurlijk ook.

Dan schrijven en bouwen (en lopen) wij verder.

Alvast bedankt!

Meer uit Columns & meer