Zwangerschap, kinderen en lopen, deel 2

Elke fysieke inspanning, zorgt voor een herverdeling van bloed. In rust, gaat er van de 5 liter bloed per minuut, die het hart uitpompt slechts 250 ml naar de huid en 800-1000ml naar de spieren. De buikorganen krijgen ± 2800 ml. Tijdens inspanning (85% VO2max) verandert deze situatie drastisch. Nu gaat er per minuut minimaal 600 ml van de 18 liter die het hart uitpompt naar de huid (dit is afhankelijk van de omgevingstemperatuur en inspanningsduur), de werkende spieren krijgen ± 12-13 liter en de buikorganen daarentegen slechts 900 ml. Daarmee is dit gebied ongeveer het enige, dat in absolute zin minder doorbloed wordt tijdens inspanning. Dit zou ook de doorbloeding van de moederkoek (placenta) en daarmee de zuurstofvoorziening van de foetus in gevaar kunnen brengen. 

Deel 1 gemist?

Nog steeds heerst het idee, dat zware fysieke inspanning slecht is voor zowel het ongeboren kind als de aanstaande moeder. Baanbrekend werk van gynaecoloog Prof. Dr. F.K. Lotgering en zijn groep laat echter een veel genuanceerder beeld zien. Aanvankelijk werkte hij met zwangere schapen. De placenta en baarmoeder van deze dieren is n.l. heel goed vergelijkbaar met die van de vrouw. Als de dieren tot de uitputting werden belast op de tredmolen (intensiteit 70% VO2max) dan nam de doorbloeding van de baarmoeder en moederkoek af met 24% (1-3). Maar het plasma (waterig deel van het bloed) volume nam ook met 20% af. Dit betekende dat er 20% meer rode bloedcellen in 1 liter bloed zaten. Hierdoor was de hoeveelheid zuurstof per liter bloed vergelijkbaar met de rust situatie. In feite was er tijdens inspanning zelfs méér zuurstof beschikbaar voor de foetus (het ongeboren kind). Door de stijging van de lichaamstemperatuur, die in de spieren het grootst is, laat de zuurstof n.l. véél makkelijker van het hemoglobine los. Door deze acute aanpassingen aan inspanning kwam de foetus niet in problemen, wat te meten is aan de hartfrequentie, die niet daalde.

Onderzoek bij zwangere vrouwen laat principieel hetzelfde zien. Matig-intensieve inspanning heeft geen nadelige invloed op het ongeboren kind.  

Er is mogelijk één uitzondering. Salvesen et al. (4) lieten 6 zwangere Olympische duuratletes op de tredmolen lopen met een intensiteit van 60-90% VO2max. Zij vonden een normale hartfrequentie van het kind bij een intensiteit van 60%, terwijl de doorbloeding van de baarmoeder met 20-40% was gedaald. Maar als de atletes de uitputting bereikten bij 90% VO2 max, dan daalde de hartfrequentie van het kind, wat dus een teken van stress is. Na de inspanning was deze situatie echter weer snel genormaliseerd.  Hieruit volgt, dat matig-intensieve inspanning niet nadelig is voor het kind, maar uitputtende arbeid mogelijk wel.

In het eerste artikel werd al beschreven, dat een te grote gewichtstoename van de aanstaande moeder door inspanning en voeding voorkomen kan worden, zelfs bij vrouwen met overgewicht. Beruchte complicaties van een te grote gewichtstoename zijn zwangerschapsdiabetes en zwangerschapsvergiftiging. Het blijkt, dat een inspanning van 30 min/dag, 5x per week de kans op zwangerschapsdiabetes met 75% reduceert (5). Regelmatige fysieke inspanning van de aanstaande moeder tijdens de zwangerschap heeft voor het kind grote positieve gevolgen voor later. De kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, type 2 diabetes en sommige soorten kanker is bij kinderen van een trainende moeder veel kleiner dan bij een kinderen van een fysiek inactieve moeder. Zulke getrainde moeders krijgen kinderen met een lagere hartfrequentie, betere vaten etc., terwijl de kans op borstkanker bij hen met tientallen procenten afneemt (6).

Alarmerend zijn de gegevens over slechte eetgewoonten (teveel, weinig groenten en fruit) van de moeder tijdens de zwangerschap. Dierexperimenteel werk van o.a. Bayol et al. (7) toonde aan, dat slechte voeding (te veel, teveel vet) een grote invloed had op vet- en spiercellen van de pups: De spiermassa was 25% kleiner en bevatten 20% minder spiercellen bevatten dan nakomelingen van moeders die goed gevoed werden. Dit werd nog eens verergerd als deze leefstijl tijdens de zoogperiode werd voortgezet.

Voor aanstaande moeders geldt: Blijf bewegen/lopen. Als je dat normaal nooit doet, begin er dan nu aan. Het draagt sterk bij aan het geluk van je kinderen. Als je een heel fanate loopster bent, overdrijf niet. Tot 70% VO2max (ofwel een hartfrequentie van ± 140-150 slagen/min), 3-5x per week 30-50 minuten is optimaal. Als er mechanische bezwaren komen t.g.v. de dikke en zware buik, ga dan wandelen met een relatief hoog tempo (7-8 km/u), fietsen is natuurlijk ook goed. Ga ook lopen tijdens de periode dat je borstvoeding geeft. Maar ook hier geldt, overdrijf niet.