“Wat gebeurt er met problemen als je gaat hardlopen? Als je terugkomt zijn ze weg.” Een belangrijke zinsnede uit een mooi gesprek met collega trainer Harrie Wijnans op de atletiekbaan afgelopen dinsdagavond.
En hij heeft gelijk; hardlopen blijkt een zeer goed preventiemiddel tegen stress en een effectief middel om in stressvolle periodes stress te verminderen en beter met stress om te kunnen gaan. Hardlopen is dus een uitstekend en bovendien gezond “medicijn” tegen stressgerelateerde ziektebeelden, zoals een burn-out.
Hardlopen voor stressreductie
Cortisol wordt het “stresshormoon” genoemd, omdat het vrijkomt bij iedere vorm van stress, zowel fysiek als psychologisch. Daarom zou het “stress-response hormoon” een betere omschrijving zijn. Bij een duurloop vanaf 20 minuten wordt de cortisolspiegel in je bloed significant verlaagd.
Emie Randolfi stelt dat we door hardlopen reageren op een oeroud menselijk instinct dat door stress wordt veroorzaakt. Die reactie komt uit de tijd dat wij als jagers en verzamelaars ons uit levensbedreigende situaties moesten redden door te vechten of te vluchten, de zogenaamde “fight or flight response”. Volgens Randolfi bootsen we dit mechanisme na door te gaan hardlopen (vluchten), maar je zou uiteraard ook kunnen gaan boksen (vechten). Door te voldoen aan het vlucht- of vechtprincipe stellen we ons lichaam in staat om de schadelijke hormonale bijproducten van de stressreactie weg te werken.
Hardlopen voor stress coping
Ook helpt hardlopen bij het beter om kunnen gaan met stress. De Britse onderzoekers Roth en Holmes deden onderzoek naar het effect van lichamelijke fitheid op stress en kwamen tot de conclusie dat fitte mensen minder gezondheidsproblemen van stress hebben dan mensen die niet fysiek actief zijn. Fysiek fitte mensen blijken daarnaast beter in staat om met zeer ingrijpende en stressvolle gebeurtenissen om te gaan, zoals het overlijden van een dierbare, een relatiebreuk of financiële problemen. Voorts toonde de Amerikaanse wetenschapper Richard Dienstbier aan dat hardlopers na een training van minstens 10km tot 5 uur na de training beduidend minder heftig reageren op stimuli als lawaai en kou.
Hardlopen als medicijn tegen angststoornissen & depressie
Hardlopen blijkt ook een effectief middel tegen angststoornissen. Bewegingswetenschapper William Morgan heeft aangetoond dat een intensieve fysieke
inspanning, zoals hardlopen, angsten en spanningen vermindert en dat deze vermindering langer standhoudt als gevolg van sport en beweging dan met behulp van andere methodes.
Ook is er wetenschappelijk bewijs beschikbaar dat hardlopen zou helpen tegen neerslachtigheid en depressie. Volgens Siegfried Weyerer hebben mensen die niet of nauwelijks bewegen 3 keer meer kans op een depressie als mensen die sporten. Hardlopen wordt dan ook steeds vaker ingezet als succesvolle therapie tegen depressies, angststoornissen en andere psychische problemen, zoals een burn-out. Tevens blijkt het goed te zijn voor de zelfbeheersing en het zelfvertrouwen.
Sport en beweging blijken in sommige gevallen zelfs effectiever dan medicijnen. Uit onderzoek blijkt dat 15 minuten trainen met een hartslag van 100 slagen per minuut een groter ontspannend effect op de spierspanning heeft dan een dosis kalmeringsmiddel.
Hardlopen voor “gelukshormonen”
Er wordt vaak gezegd dat hardlopen verslavend is en veel hardlopers zullen die stelling onderschrijven. Bij hardlopen komen namelijk de hormonen endorfine, serotonine en dopamine vrij, die zorgen voor een plezierig en gelukkig gevoel. Op den duur zou dit verslavend kunnen werken, als een soort natuurlijke drugs. Wetenschappelijk is dit verslavende effect van hardlopen nog nooit bewezen. Psychologisch kan het starten met sporten en het stellen en bereiken van sportieve doelen na langdurig stilzitten natuurlijk bijdragen aan de creatie van persoonlijke succesverhalen, die mensen kunnen helpen meer zelfvertrouwen te krijgen en meer plezier te hebben in het leven. Dit kan er uiteraard ook voor zorgen dat hardlopen je een goed gevoel geeft, waardoor je hier niet zomaar meer mee stopt.
Tot slot
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat hardlopen niet alleen fysieke, maar ook duidelijke psychische voordelen heeft. Zoals de sportpsycholoog Bruce Ogilvie zei: “Hardlopen kan kwaliteiten ontwikkelen die een enorm voordeel opleveren in onze maatschappij, zoals betrouwbaarheid, vasthoudendheid, organisatie en de bereidheid risico’s te nemen en grenzen op te zoeken; kwaliteiten die nodig zijn om in onze wereld van vandaag te overleven.”
Hardlopen kan dus worden ingezet om stress te voorkomen, beter met stress te kunnen omgaan, en stress te reduceren; wetenschappelijk bewijs dat door hardlopen problemen inderdaad vanzelf weggaan. Hardlopen vormt dan ook een effectief middel tegen moderne psychische ziektebeelden zoals een burn-out, maar nog veel belangrijker als preventie daarvan in onze stressvolle maatschappij.
Yvonne Janssen, BeneFIT! Sport, Coaching & Consultancy
