De wijze lessen van Earl Fee

Enige tijd geleden publiceerden we 3 artikelen over de positieve effecten van training op gezondheidsparameters en je levensverwachting.

In het eerste artikel toonden we aan dat een hoge VO² max het risico op vroegtijdig overlijden door hart- en vaatziekten en ook aan andere ziekten waaronder zelfs kanker aanzienlijk verkleint. We introduceerden daarom het begrip fitnessleeftijd en een calculator om deze te berekenen.

In het tweede artikel presenteerden we een aanvullende analyse van de levensverwachting. Je levensverwachting wordt immers ook door andere factoren beïnvloed, zoals roken, dieet, bloeddruk, cholesterol, erfelijkheid, levensstijl en psychologische factoren (gelukgevoelens, stress). Deze factoren kunnen uitgedrukt worden in het begrip biologische leeftijd. Vervolgens kun je je brede levensverwachting bepalen, die gelijk is aan de standaard levensverwachting plus het verschil tussen je leeftijd en je biologische leeftijd.

We sloten dit artikel af met de onderstaande 10 regels voor een gezonde levensstijl. Als je leeft volgens deze regels, is de kans om een hoge leeftijd te bereiken maximaal!

1. Rook niet
2. Slaap volop
3. Train regelmatig en intensief
4. Lach volop en geniet van je leven
5. Geniet van je relatie en van je vrienden
6. Beheers je stressniveau
7. Eet volop fruit en groenten
8. Vermijd te veel alcohol, suiker, zout, (verzadigd) vet en bewerkt voedsel
9. Vermijd een te hoge bloeddruk
10. Vermijd risico’s en milieuvervuiling

In het derde artikel gingen we in op het rendement van training en rekenden we uit hoeveel je levensverwachting toeneemt per uur dat je traint. De conclusie was dat het rendement van trainen zeer positief is : je ‘winst’ in levensverwachting is ruim meer dan de ‘investering’ in trainingsuren. Bij Hans en Ron is het rendement resp. 15 uur/uur en 9 uur/uur volgens de cardiovasculaire levensverwachting en resp. 3,5 uur/uur en 2,6 uur/uur volgens de brede levensverwachting.

Vandaag en volgende week publiceren we een 4e en een 5e artikel in deze reeks. We denken dat we in de eerste 3 artikelen wel voldoende aangetoond hebben dat (hardloop)training grote aantoonbare positieve effecten heeft op je gezondheid en je levensverwachting. Maar hoe zit het nu met die andere factoren uit de levensstijlregels, zoals voeding en je persoonlijkheid/psychologie/levensstijl? Kunnen we daar ook echt kwantitatief van aantonen hoe groot de invloed is op je gezondheid en levensverwachting? En hoe is het causale verband dan tussen voeding of een positieve levenshouding en het voorkomen van ziekten?

We hebben veel literatuur hierover gelezen en willen die samenvatten in 2 artikelen. Volgende week behandelen we de invloed van voeding aan de hand van het advies van de Gezondheidsraad “Richtlijnen goede voeding 2015”, dat een grondige analyse bevat van de stand van de wetenschap over de invloed van voeding op de gezondheid. En vandaag gaan we in de invloed van persoonlijkheid en levensstijl aan de hand van het boek van de Canadees Earl Fee “100 Years Young, the natural way”.

Wie is Earl Fee?

Earl Fee (geboren op 22 maart 1929) is veelvoudig wereldkampioen bij de masters. In 2005 werd hij door World Masters Athletics uitgeroepen tot atleet van het jaar. Hij werkte meer dan 30 jaar als kernfysicus bij de Atomic Energy of Canada Limited. Op latere leeftijd ging hij hardlopen met zijn zoons en op 56-jarige leeftijd liep hij zijn eerste wedstrijd bij de masters. Inmiddels heeft hij 60 wereldrecords verbeterd, waaronder de bestaande records op de 200 meter horden bij de M80 en M85, de 400 meter bij de M85 en M90 en de 800 meter bij de M65, M70, M75, M80, M85 en M90 800 meter. In 2005 en 2019 werd hij door de WMA uitgeroepen tot wereld master atleet van het jaar. Hij is inmiddels 91 jaar oud en nog steeds uiterst fit: zo verbeterde hij recent het wereldrecord op de 400 meter bij de M90 tot 89.15 seconden!
Earl Fee is daarmee een inspirerend voorbeeld voor fitheid en een gezonde levensstijl. Hij is ook schrijver, dichter en veelgevraagd spreker. Hij heeft diverse boeken op zijn naam staan, waaronder The Complete Guide to Running: How to Be a Champion from 9 To 90 en 100 Years Young the Natural Way.

100 Years Young: the natural way

Dit boek leest als de wijze lessen van een inspirerende oom. Het is het magnum opus van Fee met 646 bladzijden en 37 hoofdstukken, waarin hij zijn visie op een gezonde levensstijl uiteenzet en onderbouwende literatuur en studies toelicht. Het is onderverdeeld in 3 delen: body, mind en spirit.
Het deel over body bestaat uit 20 hoofstukken over het belang van de juiste voeding en training. We gaan hier nu niet verder op in, mede omdat we deze stof in andere artikelen behandeld hebben of nog gaan behandelen.
De delen over mind en spirit bestaan uit 16 enthousiasmerende hoofdstukken over het belang van een goede gezonde levensstijl en de positieve effecten hiervan op je gezondheid en levensverwachting. Met humor en vele voorbeelden behandelt Fee diverse aspecten van ‘anti-aging’, die samenhangen met je levensstijl en persoonlijkheid. In dit artikel pikken we enkele sprekende voorbeelden eruit.

1. Belang van optimisme, positief denken en gelukgevoelens
In onze eerdere artikelen hadden we ook al gezien dat deze eigenschappen een positief effect hebben op je gezondheid en je levensverwachting. Fee onderbouwt dit met een aantal sterke voorbeelden uit de wetenschappelijke literatuur. Ze hebben medewerkers van de universiteit van Kentucky in 2003 de essays onderzocht die 180 nonnen in 1930 hadden geschreven. De onderzoekers vonden dat nonnen die positieve woorden gebruikt hadden tussen de 7 en 10,5 jaar ouder geworden waren dan de nonnen die negatieve woorden gebruikten! De nonnen waren natuurlijk perfecte kandidaten voor zo’n studie omdat ze allemaal een identieke levensstijl en gewoonten hadden. In andere studies , waaronder een beroemde van Yale, waar diverse calculatoren op gebaseerd zijn, werd ook steeds gevonden dat optimistische, positieve, gelukkige mensen aanzienlijk langer leefden. Diverse studies verklaarden later de reden van het positieve effect: positief denken leidt tot een versterking van het immuunsysteem en lagere gehalten aan stresshormonen.

2. Belang van goede gewoonten
Fee benadrukt dat ‘habits make you or break you’. De negatieve gevolgen van slechte gewoontes als roken, drugs gebruiken, en te veel eten spreken voor zich, maar hij hamert er ook steeds op dat je slechte gewoonten kunt vervangen door goede als je eraan werkt (‘we are what we repeatedly do. Excellence is not an act but a habit’). Hij haalt een studie aan waarin is aangetoond dat je gemiddeld 9 jaar ouder wordt als je je houdt aan de 7 goede gewoonten (niet roken, voldoende trainen, geen overgewicht, gezond eten, weinig alcohol, voldoende slaap en ontbijten). Hardlopers voldoen hier gelukkig meestal ‘vanzelf’ aan en mogen dus een meer dan gemiddelde levensverwachting hebben! Die goede gewoonten verkleinen zelfs de kans op het ontstaan van kanker volgens de American Cancer Institute Guidelines.

3. Belang van ‘mental exercise’
Net als ons lichaam, moeten we ook onze geest trainen. Aspecten hiervan zijn het uitdagen van je geest door het leren van nieuwe dingen, omgaan met jonge en actieve mensen (‘you will never be old if you think young’) en het minimaliseren van TV-kijken (maakt de geest lui).
Hier haalt hij studies aan waarin aangetoond werd dat het risico op Alzheimer en dementie 3 keer lager is bij mensen die lichamelijk en geestelijk actief blijven. Hij is zelf met zijn 90 jaar natuurlijk ook een levend voorbeeld van het positieve effect van een gezonde levensstijl!

4. Belang van ‘opruimen’
Opruimen leidt tot minder stress, helder denken, meer vertrouwen en geluksgevoelens en meer energie, zowel fysiek als mentaal. Hij maakt onderscheid tussen fysieke rommel (‘be ruthless or your clutter will grow each year), geestelijke rommel (leer nee te zeggen), tijd rommel (minimaliseer TV-kijken en e-mail) en emotionele rommel (leer om te vergeven en vergeten). Een opgeruimde geest maakt je gelukkig, zoals je dat ook ervaart tijdens een wandeling (explore Mother Nature every day).

5. Belang van spiritueel denken
Fee is een aanhanger van het Tao-isme. Hij benadrukt de voordelen van deze filosofie, waardoor je een kalmer leven en meer relaxte levensstijl krijgt. De kern is om eenvoud en rust te koesteren (‘live the simple life’), bescheiden te zijn, aandacht te hebben voor anderen, met weinig tevreden te zijn, van de natuur te genieten en het leven te accepteren. Als je hier een gewoonte van kunt maken, leef je een rustig en tevreden leven zonder stresshormonen.
Kortom, Earl Fee is een inspirerende persoonlijkheid die een interessant boek heeft geschreven dat tot nadenken stemt. Het boek leest ook vlot weg, mede door zijn humor en vele anekdotes. Zo start hij zijn lezingen altijd met de stelling dat hij het geheim kent om snel 1 miljoen dollar te verdienen. Aan het eind van zijn lezing verklapt hij dan het geheim: zijn gezonde levensstijl leidt er toe dat je decennia langer gezond blijft en meer pensioenuitkering zult krijgen!