Runningtherapie: is het wetenschappelijk bewezen?

Tien dagen geleden stond er een artikel op Prorun over hardlopen tegen een (milde) depressie.

Het ging over Runningtherapie en de mogelijke effecten van hardlopen op je stemming.

Toon Damen reageerde dat hij al in 1984 (!) bezig was met Runningtherapie. Dat verbaasde me. De farmaceuten hebben de afgelopen 35 jaar dan duidelijk harder op de deur geklopt bij de artsen dan de voorstanders van bewegen.

Het lijkt zo logisch: als je somber bent en last hebt van overgewicht of stress, begin je met buiten bewegen, gezonder eten en ademhalingsoefeningen.

Als dat niets uithaalt kun je medicijnen proberen, zien of dat wel werkt.

Toch is het nu vaak andersom. Patiënten krijgen eerder medicijnen mee, dan hardloopschoenen en een ademhalingsoefening.

Het is een complex krachtenveld van drukke artsen, verwachtingen van patiënten en macht van zorgverzekeraars en farmaceuten.

Iedere behandelaar gunt een sombere patiënt een manier om met de somberheid om te gaan. Of om de somberheid om te buigen in gelijkmoedigheid. Daarom ben ik blij dat Simon van Woerkom en Bram Bakker al jaren behandelaars en looptrainers opleiden om met mensen met psychische klachten aan de slag te gaan. Jaren terug vroeg Simon of ik een bijdrage wilde leveren in de opleiding. Natuurlijk wilde ik dat. Ik hoop dat we nog 10.000 behandelaars in de cursussen krijgen om samen een goede balans te vinden tussen de farmaceutische industrie en de kracht van het menselijk lichaam. Met wat aandacht, beweging en gezond verstand kunnen we voor veel mensen een betekenisvolle steun zijn.

De gemene deler van (bijna) alle patiënten is dat ze continue paraat zijn, continue áán staan. Daarom ben ik blij dat we bij de cursus Runningtherapie niet enkel aandacht hebben voor bewegen, maar ook voor ontspannen.

Toch kwam er naar aanleiding van het artikel op Prorun ook kritiek.

Is Runningtherapie wel wetenschappelijk bewezen? – was de vraag

De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar bewegen/hardlopen bij depressie.

Vorig jaar publiceerden een groep wetenschappers de uitkomsten van hun onderzoek naar de effecten van hardlopen op oligodendrocyten in de hippocampus van ratten met depressie, veroorzaakt door chronische onvoorspelbare stress. De onderzoekers noteren: het is aangetoond dat hardlopen gepaard gaat met verminderde symptomen van depressie. De mechanismen die aan deze antidepressieve effecten van hardlooptraining ten grondslag liggen, blijven echter relatief onduidelijk. In de huidige studie hebben we de relatie onderzocht tussen depressieve symptomen bij modelratten met chronische onvoorspelbare stress (CUS) die werden behandeld met hardloopoefening en veranderingen in oligodendrocyten in de hippocampus. 

Dat is interessante kost. Oligodendrocyten zijn cellen die myeline aanmaken, de witte stof die onze neuronen omhult en ervoor zorgt dat boodschappen sneller worden doorgestuurd. En uit eerdere studies was al gebleken dat verstoringen van de myelineproductie bij psychische stoornissen voorkomt en dat er een verband bestaat tussen aandoeningen waarbij het myelinegehalte is verstoord en depressie. 

Kort gezegd: je brein heeft myeline nodig. Door sociaal isolement gaat je myelineproductie omlaag. Door sporten/bewegen gaat het omhoog. 

Wat dus dubbel werkt is: rustig hardlopen in een groep.

In Nederland houdt Juriena de Vries zich al jaren bezig met hardlopen als medicijn

Dr. Juriena de Vries is op het moment assistent professor aan het Erasmus en promoveerde op het onderwerp aan de Radboud Universiteit. Ze vat haar onderzoeksresultaten kort en bondig samen.

Wie drie keer per week rustig hardloopt, is minder vermoeid, slaapt beter en heeft een langere aandachtsspanne. – Juriena  de Vries Erasmus Universiteit Rotterdam

Telomeren

Ook Universiteit Maastricht heeft grootschalig onderzoek gedaan. Neuropsycholoog Anke Sambeth leidde het nationaal onderzoek naar de effecten van stress op het brein. Zo bleek onder andere dat in het geval van chronische stress het immuunsysteem overbelast raakt. Een overbelast immuunsysteem vertoont dezelfde symptomen als een verouderd immuunsysteem. Dit is de reden dat mensen met een depressie al op jonge leeftijd ouderdomsziektes kunnen krijgen. Bij acute stress gaat je lichaam tijdelijk aan en neemt je immuunsysteem mee in alertheid. Bij chronische stress en overbelasting geeft je immuunsysteem er op een gegeven de brui aan en gaat minder goed functioneren. Wondjes genezen minder goed, je lichaam herstelt niet goed meer. Chronische stress leidt vaak tot depressie of angst. Epidemioloog Brenda Penninx leidde een onderzoek onder 3000 deelnemers die dat onderzocht. In het bloed werd gekeken naar de conditie van het immuunsysteem. Daarmee kan de biologische leeftijd van een cel worden onderzocht. Dit doen ze door de telomeren te onderzoeken (het einde van een chromosoom). De lengte van je telomeren voorspellen hoe fit (jong) je lichaam is. Depressieve mensen hebben al op jongere leeftijd verouderde telomeren.

Het goede nieuws: je kunt beschadigde telomeren weer opnieuw verjongen. Gezond eten en hardlopen hebben invloed op verlenging van je telomeren.

De komende jaren volgt vast veel wetenschappelijke onderbouwing van hardlopen bij allerhande ziektes

Het naadje van de kous zullen we vermoedelijk nooit weten.

Want het samenspel van de miljarden cellen in je lichaam is te complex om in wetenschappelijk onderzoek te vangen.

Gelukkig hoeven we niet te wachten op de uitkomsten. Lopers weten al lang: hardlopen is goed voor je conditie, je gewicht én je stemming.

Goed dat Runningtherapie het beestje een naam geeft en dat je daarmee als looptrainer rugdekking hebt, richting artsen en verwijzers.

Want één ding gun je iedereen met een depressieve stemmingen: een toegewijde looptrainer en wat beweging in de buitenlucht.